Co po nieudanej restrukturyzacji?

Postępowanie o zatwierdzenie układu jest jednym z narzędzi restrukturyzacyjnych, które pozwala przedsiębiorcom w trudnej sytuacji finansowej na zawarcie porozumienia z wierzycielami i uniknięcie upadłości. Jednak nie zawsze proces ten kończy się sukcesem. W odniesieniu do 2023 roku, na podstawie dostępnych danych można przyjąć, że w około 40% postępowań o zatwierdzenie układu, dochodzi o przyjęcia układu, a następnie jego zatwierdzenia przez Sąd.

Przy tak kształtującej się efektywności tej procedury, każdy z dłużników decydujących się na postępowanie o zatwierdzenie układu, powinien się zastanowić co zrobić, gdy układ nie zostanie przyjęty?

Spis treści

• Przyczyny nieprzyjęcia układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
• Jakie są możliwości po nieprzyjęciu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu - jedna z nich to uproszczony wniosek sanacyjny.
• Kolejne postępowanie restrukturyzacyjne po nieudanym postępowaniu o zatwierdzenie układu?
• Indywidualne negocjacje z wierzycielami po nieudanym PZU.
• Postępowaniu po nieudanej restrukturyzacji - podsumowanie.

Przyczyny nieprzyjęcia układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

Zanim przejdziemy do omówienia możliwych działań po nieudanej restrukturyzacji, warto zrozumieć, dlaczego układ może nie zostać przyjęty. Do najczęstszych przyczyn należą:

1. Brak wymaganej większości głosów wierzycieli.

Aby układ został przyjęty, musi za nim opowiedzieć się większość wierzycieli posiadających co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Mówimy tutaj o głosach ważnych oddanych przez głosujących wierzycieli. Oczywiście, możliwe jest jeszcze wykorzystanie mechanizmu cramdown przy podziale wierzycieli na grupy, o czym pisałem tutaj.

Przypomnę tylko w tym zakresie, że zgodnie z art. 119 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego:

Art. 119 ust. 3. Układ zostaje przyjęty, chociażby nie uzyskał wymaganej większości w niektórych z grup wierzycieli, jeżeli wierzyciele mający łącznie dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom głosowali za przyjęciem układu, a wierzyciele z grupy lub grup, które wypowiedziały się przeciw przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego.

2. Niezadowalające propozycje układowe oraz brak zaufania do dłużnika.

Jeśli wierzyciele uznają, że proponowane warunki układu są dla nich niekorzystne lub nierealistyczne, mogą zagłosować przeciw układowi. W tym zakresie wiele zależy od dłużnika i doradcy restrukturyzacyjnego oraz ich zaangażowania w proces restrukturyzacji. Jednym z elementów, które będą miały duże znaczenie w przekonaniu wierzyciela do zagłosowania „za” propozycjami układowymi, będzie niewątpliwe plan restrukturyzacyjny, w ramach którego dłużnik niejako usprawiedliwia przyczyny problemów z niewypłacalnością, a z drugiej strony przestawia sposoby na realizację przedstawionych propozycji układowych.

Praktyka także, że nie bez znaczenia, a niejednokrotnie jako czynnik decydujący przy podejmowaniu decyzji przez wierzyciela ma historia niewywiązania się dłużnika z jakichś wcześniejszych deklaracji, czy jego ogólna nielojalność. Sam niejednokrotnie słyszę, że wierzyciel nie zaufa dłużnikowi z tego powodu, że ten nie odbierał telefonu, albo też nie dokonał nawet symbolicznej wpłaty na poczet swoich zaległości. Takie dotychczasowe, nielojalne postępowanie dłużnika nieraz było powodem sprzeciwianiu się układowi przez wierzyciela - co smutne także w sytuacjach, gdy układ zaproponowany przez dłużnika był ewidentnie korzystniejszy dla wierzyciela, niż samodzielna egzekucja przez wierzyciela, lub też upadłość dłużnika.

Jakie są możliwości po nieprzyjęciu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu - jedna z nich to uproszczony wniosek sanacyjny.

Nieprzyjęcie układu nie oznacza końca możliwości restrukturyzacyjnych. Przedsiębiorca ma kilka opcji do rozważenia. Możliwości jest kilka i każde z nich muszą być indywidualnie ocenione w zależności od sytuacji faktycznej, lub prawnej dłużnika oraz etapu postępowania.

Zgodnie z art. 226h Prawa restrukturyzacyjnego dłużnik może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego lub uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości. Przepis ten zastrzega w tym przypadku możliwość wdrożenia restrukturyzacji sądowej dopiero po „uruchomieniu” sądowego etapu postępowania o zatwierdzenie układu i nie daje odpowiedzi, na pytanie co w przypadku niezawarcia układu na etapie przedsądowym. Uproszczony wniosek o otwarcie sanacji dłużnik może złożyć w terminie dwóch tygodni od odmowy zatwierdzenia układu. Wniosek podlega opłacie w wysokości 200 zł i zasadniczo nie wymaga załączania dodatkowych dokumentów poza tymi zgromadzonymi w dotychczasowym postępowaniu.

Art. 226h

Dłużnik w terminie do wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie zatwierdzenia układu albo w terminie siedmiu dni od umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, o którym mowa w art. 328, albo uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości, o którym mowa w art. 334.

Kolejne postępowanie restrukturyzacyjne po nieudanym postępowaniu o zatwierdzenie układu?

Jak już wskazywałem, postępowanie o zatwierdzenie układu ma dwie fazy – fazę przedsądową i fazę sądową. Inne będą możliwości wszczęcia kolejnego postępowania sądowego, w zależności od etapu na jakim to postępowanie się znajduje. Jeśli bowiem postępowanie o zatwierdzenie układu jest w toku i nie znajduje się na etapie postępowania sądowego, teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie zainicjowania kolejnego postępowania o zatwierdzenie układu i prowadzenia go symultanicznie z pierwszym. Możliwe jest także w przypadku niezawarcia układu (i braku wniosku o jego zatwierdzenie) zainicjowanie następnego postępowania o zatwierdzenie układu. Pamiętajmy jednak, że w takim wypadku dłużnik nie będzie mógł już dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego i korzystać z wszystkich związanych z tym benefitów (np. ochrony przed egzekucją). Uprawnienie takie przysługuje bowiem tylko raz.

Jeśli jednak dłużnik złoży wniosek o zatwierdzenie układu, wówczas do czasu jego prawomocnego zakończenia nie może inicjować kolejnego postępowania restrukturyzacyjnego – w tym sądowego postępowania restrukturyzacyjnego (przyśpieszonego postępowania układowego, postępowania układowego, postępowania sanacyjnego).

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pr. restr. wszczęcie kolejnego postępowania restrukturyzacyjnego jest niedopuszczalne, jeżeli wcześniejsze postępowanie restrukturyzacyjne nie zostało zakończone lub prawomocnie umorzone. Zgodnie natomiast z art. 7 ust. 1 i 2 Prawo restrukturyzacyjnego, o ile ustawa nie stanowi inaczej, postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na wniosek restrukturyzacyjny złożony przez dłużnika. Przez wniosek restrukturyzacyjny należy rozumieć wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosek o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Innymi słowy jeśli dłużnik zainicjuje sądową fazę postępowania o zatwierdzenie układu wówczas - do czasu jej zakończenia lub umorzenia – nie może inicjować innego postępowania restrukturyzacyjnego.

W przypadku niepowodzenia restrukturyzacji, gdy układ nie został przyjęty, dłużnik powinien skoncentrować się natomiast na wyborze właściwego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego i jeśli może – uruchomić kolejne postępowanie restrukturyzacyjne.

Indywidualne negocjacje z wierzycielami po nieudanym PZU.

Warto rozważyć ponowne podjęcie rozmów z wierzycielami w celu wypracowania bardziej akceptowalnych warunków układu. Często dłużnikami, którzy korzystają z dobrodziejstw postępowania o zatwierdzenie układu są podmioty relatywnie małe, których krąg wierzycieli jest ograniczony. Nic nie stoi na przeszkodzie próbom wypracowania z tymi wierzycielami indywidualnych ugód, których przedmiotem byłoby uregulowanie nowych zasad spłaty zobowiązań dłużnika. Tym co w praktyce może przekonać wierzycieli, wcześniej niechętnych układowi, będzie przedstawienie dodatkowych zabezpieczeń, czy modyfikacji propozycji układowych – w praktyce najczęściej będzie to po prostu skrócenie okresu spłaty zobowiązań dłużnika, lub też spłata w wyższej wysokości niż deklarowana w ramach postępowania restrukturyzacyjnego.

Postępowaniu po nieudanej restrukturyzacji - podsumowanie.

Nieprzyjęcie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu nie oznacza końca możliwości restrukturyzacji firmy. Dłużnik ma do dyspozycji różne opcje, które mogą pomóc w rozwiązaniu trudnej sytuacji finansowej, takie jak sądowe postępowania restrukturyzacyjne, czy kolejne postępowanie o zatwierdzenie układu. Ważne jest jednak, aby każda kolejna próba restrukturyzacji była dokładnie przemyślana i poparta realistycznym planem działań, który uwzględni oczekiwania wierzycieli oraz możliwości realizowania przez dłużnika płatności na zasadach określonych w układzie.

Skorzystanie z pomocy doświadczonego doradcy restrukturyzacyjnego, analiza dotychczasowych niepowodzeń oraz odpowiednie przygotowanie do kolejnych kroków może znacznie zwiększyć szanse na powodzenie działań. W przypadku, gdy żadne z działań restrukturyzacyjnych nie przyniesie rezultatu, ostatnią opcją pozostaje rozważenie ogłoszenia upadłości i zamknięcie dotychczasowej działalności.

Potrzebujesz pomocy doradcy restrukturyzacyjnego?

Jeśli szukasz pomocy prawnej i rozważasz postępowanie restrukturyzacyjne, skontaktuj się z naszą kancelarią. Restrukturyzacja to realna droga do zachowania majątku firmy i wyjścia z finansowych tarapatów. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie w procesach restrukturyzacyjnych.