Rada wierzycieli to jeden z dwóch organów funkcjonujących w postępowaniu restrukturyzacyjnym, którego zadaniem jest reprezentacja interesów wierzycieli. Drugim organem będzie zgromadzenie wierzycieli, o czym szerzej w jednym z kolejnych wpisów.

Rada wierzycieli może być ustanowiona w każdym z postępowań restrukturyzacyjnych – od postępowania o zatwierdzenie układu, poprzez postępowanie układowe, aż do postępowania sanacyjnego. Oczywiście najczęściej jest powoływana w sądowych postępowaniach restrukturyzacyjnych. Ustanowienie rady wierzycieli nie jest obowiązkowe, ale czasami będzie wręcz konieczne gdy idzie o poszanowanie interesu wierzyciela. Jeśli rada nie została powołana, to jej uprawnienia w postępowaniu realizuje sędzia-komisarz. Rada wierzycieli musi jednak zostać ustanowiona w przypadku, kiedy zostanie złożony wniosek o jej ustanowienie przez odpowiednią większość wierzycieli. Rada wierzycieli składa się z pięciu członków oraz dwóch zastępców powoływanych spośród wierzycieli dłużnika. Może się składać z trzech wierzycieli, o ile wszystkich wierzycieli występujących w postępowaniu jest mniej niż siedmiu. Gdy rady wierzycieli nie ma, kompetencje należące do rady wierzycieli realizuje sędzia-komisarz.

Ustanowienie rady wierzycieli – z urzędu i na wniosek

Rada wierzycieli może być powołana z urzędu, jeśli sędzia-komisarz uzna to za niezbędne, albo też na wniosek. Sędzia-komisarz będzie zobowiązany do powołania rady wierzycieli, jeśli żąda tego dłużnik, co najmniej trzech wierzycieli albo wierzyciel/wierzyciele mający co najmniej 1/5 sumy wszystkich wierzytelności na spisie wierzytelności. Co ważne, w niektórych wypadkach sędzia-komisarz będzie też związany wnioskiem co do osób wchodzących w skład rady wierzycieli. Mianowicie także i w tym wypadku, jeśli z wnioskiem co do osoby wystąpi wierzyciel/wierzyciele posiadający co najmniej 1/5 sumy wierzytelności, na członka rady wierzycieli powołuje się kandydata wskazanego przez wnioskodawcę, chyba że wystąpią wątpliwości co do kompetencji wskazanej osoby.

W praktyce sędzia-komisarz powołuje radę wierzycieli w bardziej skomplikowanych postępowaniach, gdy idzie o podjęcie istotnych decyzji co do restrukturyzowanego dłużnika. Będą to sytuacje związane np. z wydzierżawieniem przedsiębiorstwa, obciążeniem składników majątkowych czy też zbyciem przedsiębiorstwa lub poszczególnych składników przedsiębiorstwa, np. w trybie art. 323 Prawa restrukturyzacyjnego.
W tym miejscu pojawia się jednocześnie pole do popisu dla wierzycieli, którzy chcą mieć wpływ na istotne kierunki funkcjonowania restrukturyzowanego przedsiębiorstwa – kompetencje rady wierzycieli są bowiem mocno rozbudowane.

Kompetencje rady wierzycieli

Rada wierzycieli ma bardzo szeroki zakres kompetencji.
Po pierwsze więc, ma uprawnienie do zwoływania zgromadzenia wszystkich wierzycieli. Po drugie, ma uprawnienia kontrolno-nadzorcze. Kontroluje bowiem czynności nadzorcy lub zarządcy, bada stan funduszów masy układowej lub sanacyjnej, udziela zezwolenia na czynności, które mogą być dokonane tylko za zezwoleniem rady wierzycieli, oraz wyraża opinię w istotnych sprawach, jeżeli zażąda tego sędzia-komisarz, nadzorca sądowy, zarządca lub dłużnik. Co więcej, rada wierzycieli lub jej członkowie mogą przedstawiać sędziemu-komisarzowi swoje uwagi o działalności dłużnika, nadzorcy sądowego albo zarządcy.

Co niezmiernie ważne, pewne czynności dłużnika albo zarządcy wymagają zgody rady wierzycieli – i to zgody pod rygorem nieważności. Będzie to m.in.:

1. obciążenie składników majątku hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym w celu zabezpieczenia wierzytelności nieobjętej układem,
2. przeniesienie własności rzeczy lub prawa na zabezpieczenie wierzytelności nieobjętej układem,
3. obciążenie składników masy układowej lub sanacyjnej innymi prawami,
4. zaciąganie kredytów lub pożyczek,
5. zawarcie umowy dzierżawy przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub innej podobnej umowy.

Ponadto, zezwolenia rady wierzycieli pod rygorem nieważności wymaga również sprzedaż przez dłużnika nieruchomości lub innych składników majątku o wartości powyżej 500 000 zł.
W postępowaniu sanacyjnym rada wierzycieli jest uprawniona do powierzenia zarządu przedsiębiorstwem samemu dłużnikowi w miejsce zarządcy, jeśli zostanie podjęta w tym zakresie uchwała rady większością czterech członków rady.

Organizacja i funkcjonowanie rady wierzycieli

Jeśli rada wierzycieli zostanie ustanowiona, konieczne jest uregulowanie zasad jej pracy w przyszłości. W tym zakresie przepisy postępowania restrukturyzacyjnego wskazują tylko, że pierwsze po jej ustanowieniu posiedzenie zwołuje nadzorca sądowy lub zarządca. Kolejne posiedzenia zwoływane są już przez wybranego przewodniczącego. Na pierwszym – można powiedzieć – organizacyjnym posiedzeniu dochodzi do wyboru przewodniczącego oraz przyjęcia regulaminu. W praktyce regulamin jest przygotowywany najczęściej przez zarządcę lub nadzorcę występującego w postępowaniu. W regulaminie znajdują się zazwyczaj zapisy o zasadach zwoływania posiedzeń, zasadach zbierania głosów oraz współpracy z nadzorcą lub zarządcą.
Uchwały podejmowane są co do zasady na posiedzeniach rady wierzycieli, a posiedzenia mogą się odbywać zdalnie – najczęściej za pośrednictwem ogólnodostępnych aplikacji, programów do wideokonferencji. Uchwały zapadają większością głosów, a z kontroli działalności nadzorcy lub zarządcy rada powinna złożyć sprawozdanie na ręce sędziego-komisarza. Z przebiegu posiedzenia sporządza się natomiast protokół.

Rada wierzycieli to niezwykle ważny organ, który stoi na straży zgodności z prawem przebiegu postępowania i interesów wierzycieli.

Jak więc widać, rada wierzycieli ma bardzo szeroki zakres kompetencji. Można powiedzieć, że jest reprezentantem wierzycieli – w pewnym sensie ich oczami i ustami. Oczywiście uczestnictwo w niej wymaga pewnego zaangażowania, niemniej wykonywanie funkcji członka rady wierzycieli można powierzyć ustanowionemu pełnomocnikowi. Jako doradca restrukturyzacyjny wspieram także wierzycieli w reprezentacji ich interesów w postępowaniu restrukturyzacyjnym jako pełnomocnik członka rady wierzycieli. Nie zawsze wierzyciel działający w pojedynkę ma wystarczającą siłę przebicia, aby realnie wpływać na tok postępowania jego dłużnika, dlatego aktywne uczestnictwo w organie postępowania o tak dużym znaczeniu może się okazać kluczowe z punktu widzenia efektywności podjętych przez dłużnika, nadzorcę albo zarządcę czynności.

Potrzebujesz pomocy doradcy restrukturyzacyjnego?

Jeśli szukasz pomocy prawnej i rozważasz postępowanie restrukturyzacyjne, skontaktuj się z naszą kancelarią. Restrukturyzacja to realna droga do zachowania majątku firmy i wyjścia z finansowych tarapatów. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie w procesach restrukturyzacyjnych.