Jakie są koszty restrukturyzacji firmy?

Wielu przedsiębiorców nie ma wiedzy, jak kształtują się koszty restrukturyzacji firmy. Kancelarie restrukturyzacyjne stosują w tym zakresie różne formy rozliczeń tak co do momentu płatności, jak i wysokości pobieranego wynagrodzenia. Przybliżę zatem poniżej jak wygląda koszt restrukturyzacji firmy, w kontekście obowiązujących przepisów, przy czym będzie to dotyczyć zasadniczo kosztów rozumianych jako wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego. Jednocześnie wpis poniższy będzie dotyczył wynagrodzenia ustalanego z doradcą w postępowaniu o zatwierdzenie układu, jako cieszącego się obecnie największą popularnością.

Dowiedz się więcej » Postępowanie o zatwierdzenie układu - krok po kroku.

Koszty na start w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu.

W celu przeprowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik zawiera umowę z doradcą restrukturyzacyjnym. Jest to typowa umowa cywilnoprawna, w której oprócz warunków współpracy pomiędzy dłużnikiem, a doradcą określa się wynagrodzenie doradcy (w PZU występującym pod nazwą nadzorcy układu). Można powiedzieć, że panuje pełna dowolność w zakresie tak rozumianych kosztów restrukturyzacji firmy. Ustawa ustanawia jednak w niektórych przypadkach maksymalne wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego. Innymi słowy będziemy mieli tutaj do czynienia z limitem kosztów restrukturyzacji firmy, jakie powinien ponieść przedsiębiorca.

Koszty restrukturyzacji i limity maksymalne wynagrodzenia doradcy restrukturyzacyjnego.

Z racji najmniej sformalizowanego charakteru postępowania o zatwierdzenie układu, to umowa reguluje prawa i obowiązki pomiędzy przedsiębiorcą, a doradcą restrukturyzacyjnym. Dłużnik samodzielnie wybiera doradcę restrukturyzacyjnego, a strony zgodnie ustalają jego wynagrodzenie. Przyjmuje się, że przedsiębiorca nie może wybrać więcej niż jednego doradcę restrukturyzacyjnego na potrzeby postępowania. Wydaje się jednak , że jeśli jedno PZU nie odniosło skutku (np. dłużnik nie zawarł układu), dłużnik może zawrzeć kolejną umową z dotychczasowym lub nowym doradcą, który przeprowadzi restrukturyzację – w takim wypadku będzie to musiał być jednak PZU bez dokonania obwieszczenia o dniu układowym. Trzeba też pamiętać, że sama umowa nie może być sprzeczna z rolą i funkcją doradcy (nadzorcy układu) wynikającymi z przepisów, w szczególności przedsiębiorca nie ma uprawnień do wydawania doradcy jakichkolwiek poleceń i wskazówek. Doradca restrukturyzacyjny pełni bowiem rolę pozasądowego organu postępowania. W ramach kosztu restrukturyzacji, rozumianego jako wynagrodzenie doradcy, obok wynagrodzenia podstawowego, strony mogą przewidzieć tzw. success fee, czyli premię za sukces, np. premię za zawarcie układu, czy jego zatwierdzenie.

Ustawa prawo restrukturyzacyjne ogranicza także maksymalne koszty restrukturyzacji firmy (koszty doradcy restrukturyzacyjnego), choć tylko w odniesieniu do tzw. mikroprzedsiębiorców.  Dla przypomnienia, definicję mikroprzedsiębiorcy odnajdziemy w ustawie z dnia 6 marca 2018 roku, Prawo przedsiębiorców. Będzie to więc przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki: a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Ma to niewątpliwie bardzo duże znaczenie w kontekście restrukturyzacji przedsiębiorców o relatywnie niewielkim zakresie działalności. W ostatnim czasie to właśnie wśród tej kategorii firm daje się odnotować lawinowo wręcz rosnące zainteresowanie restrukturyzacją, a zwłaszcza postępowaniem o zatwierdzenie układu.

Koszt restrukturyzacji firmy.

Zgodnie z ustawą prawo restrukturyzacyjne, w postępowaniu o zatwierdzenie układu, wynagrodzenie nadzorcy nie może być wyższe niż 15% poziomu zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu.  Jeżeli natomiast, zgodnie z postanowieniami układu, poziom zaspokojenia wierzycieli przekracza kwotę 100 000 zł, wynagrodzenie nadzorcy od poziomu przewyższającego 100 000 zł nie może przekroczyć równowartości 3% zaspokojenia wierzycieli. W przypadku zaś zaspokojenia na poziomie 500 000 zł wynagrodzenie nadzorcy nie może przekroczyć równowartości 1% zaspokojenia wierzycieli.

W stosunku do mikroprzedsiębiorcy wprowadzono  także specjalne zasady rozliczeń w przypadku prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu albo prawomocnego umorzenia postępowania. Innymi słowy, ustawa ogranicza także koszt restrukturyzacji firmy , w przypadku jej niepowodzenia. Wówczas wynagrodzenie nadzorcy układu przewidziane w umowie nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.  W III kwartale 2022 roku, przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło  6736,60 zł.

Art.  35.  [Wybór nadzorcy układu; wynagrodzenie]

1. W postępowaniu o zatwierdzenie układu nadzorca układu jest wybierany przez dłużnika i pełni swoją funkcję na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem.

2.  W umowie, o której mowa w ust. 1, określa się wynagrodzenie nadzorcy układu.

2a.  W przypadku mikroprzedsiębiorców wynagrodzenie nadzorcy układu nie może być wyższe niż 15% poziomu zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu, a ponadto w przypadku gdy poziom zaspokojenia wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu przekracza:

1) 100 000 złotych, wynagrodzenie od poziomu przewyższającego 100 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 3% zaspokojenia wierzycieli;

2) 500 000 złotych, wynagrodzenie od poziomu przewyższającego 500 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 1% zaspokojenia wierzycieli.

2b.  W przypadku prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu albo prawomocnego umorzenia postępowania prowadzonego wobec mikroprzedsiębiorcy wynagrodzenie nadzorcy układu przewidziane w umowie nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

3.  Umowa, o której mowa w ust. 1, wygasa w przypadku cofnięcia lub zawieszenia praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego oraz w przypadku śmierci nadzorcy układu lub utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych. Umowa wygasa również w przypadku, gdy w terminie dwóch tygodni od dnia jej zawarcia nadzorca układu nie zawrze umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.4.  W przypadku wygaśnięcia umowy z przyczyn, o których mowa w ust. 3, dłużnik niezwłocznie zawiera umowę z osobą spełniającą wymogi, o których mowa w art. 24, w celu dalszego pełnienia funkcji nadzorcy układu.

Koszt restrukturyzacji firmy – kiedy płatne jest wynagrodzenie doradcy.

Doradcy restrukturyzacyjni w różny sposób ustalają moment zapłaty należnego im wynagrodzenia i zasadniczo zawsze pobierane jest ono w momencie zawarcia umowy, lub przed dokonaniem obwieszczenia o dniu układowym. Niektórzy doradcy dopuszczają także rozliczenie ratalne. Ponadto w wielu umowach przewiduje się wspomniane wyżej success fee. Trzeba zaznaczyć, że wprawdzie zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 prawa restrukturyzacyjnego, nadzorcą nie może być podmiot, który jest wierzycielem dłużnika  (a tak w istocie będzie jeśli dłużnik nie dokona płatności wynagrodzenia lub np. wszystkich rat przez obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego w PZU), to jednak – w mojej ocenie – przepis ten nie dotyczy wierzytelności wynikających z umowy o pełnienie funkcji nadzorcy układu, albowiem regulacje o wynagrodzeniu nadzorcy będą stanowić lex specialis w ramach systematyki całego aktu.

Wskazuje na to także regulacja art. 35 ustawy prawo restrukturyzacyjne. Skoro dopuszcza się możliwość ustalenia wynagrodzenia w taki sposób, że płatne ono będzie dopiero po ustaleniu propozycji układowych (np. „15% poziomu zaspokojenia wierzycieli), to oznacza, że w istocie mielibyśmy do czynienia z wierzytelnością warunkową, którą należałoby ująć w spisie wierzytelności (art. 86 w zw. z art. 150 Prawa restrukturyzacyjnego). Praktyka pokazuje jednak, że w spisie wierzytelności wynagrodzenia doradcy się jednak nie ujmuje.

Koszt restrukturyzacja firmy – podsumowanie.

Przedsiębiorca, który chce skorzystać z restrukturyzacji musi się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów związanych z wynagrodzeniem doradcy restrukturyzacyjnego, jako nadzorcy układu.  W ramach postępowania o zatwierdzenie układu, wynagrodzenie to kształtowane jest zasadniczo umową stron, niemniej w przypadku mikroprzedsiębiorców wynagrodzenie doradcy jest limitowane.  W przypadku pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych (postępowania przyśpieszone układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne), wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego jest określone ustawowo i jakiekolwiek ustalenia z doradcą nie wchodzą tutaj w grę. W tych bowiem postępowaniach, to Sąd w oparciu o przepisy ustawy ustala takie wynagrodzenie.

Szukasz doradcy restrukturyzacyjnego? Szukasz pomocy prawnej i rozważasz postępowanie restrukturyzacyjne? Restrukturyzacja to realna droga do zachowania majątku firmy i wyjścia z finansowych tarapatów. Kancelaria restrukturyzacyjna Katowice.