Pełnomocnik wierzyciela w postępowaniu o zatwierdzenie układu, prowadzonym w KRZ.

Postępowanie o zatwierdzenie układu (tzw. PZU) cieszy się obecnie największą popularnością. W ramach tego postępowania prowadzona jest restrukturyzacja małych podmiotów, ale i większych przedsiębiorstw. Efektem postępowania powinien być zawarty układu z wierzycielami. Nad tym zaś układem wierzyciele głosują. Głosy zaś oddają za pośrednictwem systemu Krajowego Rejestru Zadłużonych tzw. KRZ.  Praktyka postępowania pokazuje, że ten sposób głosowania nastręcza wierzycielom poważne trudności i tyczy się to także profesjonalnych pełnomocników. W poniższym wpisie postaram się wyjaśnić i omówić kwestię pełnomocnika w postępowaniu restrukturyzacyjnym po stronie wierzyciela. Opiszę także zasady oddawania głosu. Czy wierzyciel może być w restrukturyzacji reprezentowany przez pełnomocnika.

Wierzyciel w postępowaniu restrukturyzacyjnym niewątpliwie może być reprezentowany przez pełnomocnika. Dotyczy to nie tylko przeglądania akt postępowania, głosowania na zgromadzeniu wierzycieli, ale także głosowania w formie pisemnej tj. za pośrednictwem kart do głosowania wprowadzanych do systemu KRZ.  Regulacja dotycząca pełnomocników rozsiana jest po całym akcie prawo restrukturyzacyjne.

Z punktu widzenia tego wpisu warto mieć na uwadze, że o pełnomocniku wspomina się w ustawie Prawo restrukturyzacyjne, w przepisach:

• o zgromadzeniu wierzycieli (art. 105 ust. 6 pkt. zgodnie, z którym przed terminem zgromadzenia wierzycieli nadzorca sądowy albo zarządca przedkłada sędziemu-komisarzowi otrzymane karty do głosowania, wraz z pełnomocnictwami koniecznymi do wykazania uprawnienia do oddania głosu (…));
• o wierzycielach solidarnych (art. 108 ust. 1 zgodnie, z którym wierzyciele, którzy mają wierzytelność solidarną lub niepodzielną, głosują przez wspólnego pełnomocnika);
• o zasadach głosowania na zgromadzeniu wierzycieli (art. 110 ust. 3 zgodnie, z którym uczestnik postępowania może głosować na zgromadzeniu wierzycieli również przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być również jeden z wierzycieli);
• o zasadach poświadczania dokumentów wnoszonych za pośrednictwem systemu KRZ (art. 196a ust.5 zgodnie, z którym poza podmiotami określonymi w przepisach szczególnych elektronicznego poświadczenia odpisu dokumentu może również dokonać występująca w sprawie w charakterze uczestnika lub organu postępowania albo pełnomocnika osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego);
• o wymogach formalnych karty do głosowania (art. 213 ust. 1 pkt. 12 i ust.2 zgodnie, z którym karta powinna zawierać podpis wierzyciela lub pełnomocnika, oraz załączone do niej pełnomocnictwo);
• wymogach formalnych wniosku o zatwierdzenie układu (art. 219 ust. 2 pkt. 1 zgodnie, z którym do wniosku o zatwierdzenie układu dłużnik załącza zebrane za pośrednictwem KRZ karty do głosowania oraz dołączone do nich pełnomocnictwa do wykazania uprawnienia do oddania głosu).

Pełnomocnik profesjonalny (adwokat, radca prawny, doradca restrukturyzacyjny), czy nie.

Bez względu na rodzaj postępowania, pełnomocnik który oddaje głos, w mojej ocenie powinien legitymować się pełnomocnictwem procesowym i może to być wyłącznie pełnomocnik profesjonalny (względnie osoba, o której mowa w art. 87 §2 Kodeksu postępowania cywilnego). Pełnomocnikiem nie może być w mojej ocenie dowolnie wybrana osoba fizyczna, której taki wierzyciel udzieli pełnomocnictwa, mimo, że  postępowanie o zatwierdzenie układu – do momentu złożenia wniosku o zatwierdzenie układu – dzieje się zasadniczo poza sądem.

Postępowanie o zatwierdzenie układu „toczy się”, albo dla ścisłości jest prowadzone przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego.  To tam bowiem doradca restrukturyzacyjny musi posiadać konto (art. 24 ust. 1 PR) i tam też prowadzi akta (art. 211a PR). Także za pośrednictwem tego systemu wnosi się „pisma procesowe” i „dokumenty”. System teleinformatyczny to wspomniany już wyżej Krajowy Rejestr Zadłużonych (tzw. KRZ), który funkcjonuje pod adresem:  https://prs.ms.gov.pl/krz.

Zgodnie z art. 196a ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego w postępowaniu restrukturyzacyjnym pisma procesowe oraz dokumenty, z wyłączeniem pism i dokumentów, o których mowa w art. 196c, wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe z wykorzystaniem udostępnianych w tym systemie formularzy. Pisma oraz dokumenty niewniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe nie wywołują skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma albo dokumentu do sądu, nadzorcy, zarządcy albo organu, do którego przepisy o nadzorcy sądowym albo zarządcy stosuje się odpowiednio, o czym poucza się wnoszącego pismo albo dokument. Pouczenie nie jest wymagane, jeżeli wnoszącym pismo albo dokument jest nadzorca, zarządca albo organ, do którego przepisy o nadzorcy albo zarządcy stosuje się odpowiednio.

Ustawodawca zatem każe „wnosić” pisma procesowe i dokumenty wyłącznie za pośrednictwem systemu KRZ i co ważne nie dokonuje w tym zakresie rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi rodzajami postępowań restrukturyzacyjnych. Innymi słowy w każdym postępowaniu – także w postępowaniu o zatwierdzenie układu, każdy dokument i każde pismo procesowe należy wnieść za pośrednictwem systemu, który obsługuje postępowanie sądowe. Skoro więc ustawodawca mówi o systemie obsługującym postępowanie sądowe i  skoro poruszamy się w ramach tego systemu (mimo, że postępowanie o zatwierdzenie układu w przeważającej części w istocie „dzieje się” bez udziału sądu), trudno przyjąć, aby pełnomocnikiem był kto inny niż podmioty wymienione w art. 87 Kodeksu postępowania cywilnego.

W praktyce zatem będzie tutaj chodzić o pełnomocników profesjonalnych adwokatów i radców prawnych, względnie doradców restrukturyzacyjnych. Ergo reprezentacja wierzyciela w toku postępowania o zatwierdzenie głosowania przez pełnomocnika, który nie jest pełnomocnikiem profesjonalnym jest wykluczona (pomijając drobne, niewystępujące w zasadniczo w praktyce, wyjątki dotyczące np. pracownika przedsiębiorcy zgodnie art. 87§2 KPC – w takim wypadku jednak pojawi się problem dosłania do nadzorcy układu oryginału pełnomocnictwa w terminie 3 dni; co gdy wpłynie ono po terminie oddawania głosów, lub nawet po terminie złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, albo po upłynięciu terminu na złożenie takiego wniosku, gdy np. nadzorca układu stwierdził, że nie doszło do zawarcia układu itd.) Reasumując, w mojej ocenie, pełnomocnikiem wierzyciela w toku postępowania restrukturyzacyjnego, bez względu na jego rodzaj, może być tylko pełnomocnik procesowy, o którym mowa w art. 87 Kodeksu postępowania cywilnego i w praktyce najlepiej by było, aby był to pełnomocnik profesjonalny tj. adwokat, radca prawny lub doradca restrukturyzacyjny.

Pełnomocnictwo  w postępowaniu restrukturyzacyjnym, a zakres umocowania pełnomocnika.

Zasadniczo nie budzi wątpliwości, że jeśli w postępowaniu restrukturyzacyjnym wyznaczone zostało zgromadzenie wierzycieli to w takim zgromadzeniu wierzyciela może reprezentować pełnomocnik legitymujący się pełnomocnictwem procesowym. Pełnomocnikiem może być wyłącznie osoba wskazana w art. 87 k.p.c., jako że głosowanie na zgromadzeniu jest czynnością w postępowaniu restrukturyzacyjnym dokonywaną przed sędzią-komisarzem, który ma również uprawnienia sądu (art. 20 p.r.) – tak M. Brzozowska, Zgromadzenie wierzycieli… (w:) A. Hrycaj, P. Filipiak, M. Geromin, B. Groele (red.), Restrukturyzacja i upadłość…, s. 58.

Pełnomocnictwo procesowe obejmuje umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, ale także zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie. Przy tak sformułowanym zakresie umocowania pełnomocnika, należy przyjąć, że pełnomocnik procesowy będzie uprawniony do oddania głosu i wypowiedzenia się w przedmiocie propozycji układowych zaoferowanych przez dłużnika.  Nie dostrzegam absolutnie żadnych argumentów, aby wymagać od fachowego, profesjonalnego pełnomocnika dodatkowego, ponadwymiarowego umocowania np. do oddania głosu, który oddawany jest wszak – jak już wyżej wskazałem –  za pośrednictwem systemu obsługującego postępowanie sądowe. Przy tego rodzaju regulacji stawianie dodatkowych wymogów treści pełnomocnictwa przy jasnej regulacji przepisów postępowania cywilnego, jest zwyczajnie zbędne i zamiast upraszczać oraz przyśpieszać postępowanie, dodatkowo je komplikuje.

W ramach pewnej dygresji można jedynie wskazać, że w serwisie RP, na stronach Internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości wskazano wprost, że celem projektu  KRZ  jest „stworzenie nowych, lepszych warunków do wychodzenia podmiotów gospodarczych z trudnej sytuacji gospodarczej, w tym wprowadzenie skutecznych instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji, a w konsekwencji zachowanie miejsc pracy oraz co do zasady możliwość nieprzerwanego realizowania kontraktów. W celu usprawnienia postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych, ułatwienia dostępu do informacji o tych postępowaniach, usprawnienia komunikacji pomiędzy organami tych postępowań i ich uczestnikami oraz obniżenia kosztów postępowań związanych z obowiązkiem dokonywania ogłoszeń i obwieszczeń proponuje się utworzenie systemu informatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ), który będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym administrowanym i udostępnianym przez Ministra Sprawiedliwości i będzie pełnił następujące funkcje”

(źródło: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/projekt-krajowy-rejestr-zadluzonych-krz). 

Dodatkowo przypomnę, że wartość projektu (stworzenia KRZ) przekroczyła kwotę 26 mln złotych. Nie sposób więc przyjąć, że celem jego twórców było utrudnianie prowadzenia postępowania, zamiast jego ułatwienie. I to za cenę ponad 26 mln złotych.

Dowiedz się więcej » doradca restrukturyzacyjny

Zasady głosowania w KRZ, problemy praktyczne i głosowanie przez pełnomocnika.

Gdy chodzi o zasady głosowania w KRZ to problem jest poważny. Moduł (funkcja głosowania w systemie KRZ) na dzień przygotowania niniejszego wpisu nie działa. Funkcja ta nie działa od 1 grudnia 2021 roku, kiedy uruchomiono system (który miał przecież usprawnić postępowania restrukturyzacyjne, usprawnić komunikację pomiędzy organami postępowania). Ukształtowany i obecnie zasadniczo przyjmowany sposób głosowania polegający na zeskanowaniu uprzednio wysłanej w formie papierowej do wierzyciela karty do głosowania, podpisaniu jej podpisem kwalifikowanymi lub profilem zaufanym i wprowadzeniu jej wraz ze stosownym pełnomocnictwem do systemu KRZ jest wynikiem praktyki oraz szkoleń z obsługi KRZ. Przy czym jest to nic innego jak sposób na praktyczne obejście ograniczenia systemu KRZ, który nie przewiduje takiego sposobu głosowania. System ten powinien umożliwiać głosowanie za pośrednictwem „udostępnionego formularza”. Takiego natomiast w dalszym ciągu nie ma.

Głosowanie bowiem jak wyżej wskazano powinno odbywać się w module „głosowania”, a kart do głosowania w formie papierowej absolutnie Nadzorca układu nie powinien wierzycielom wysyłać –  przepisy art. 212 ust. 2 PR oraz 219 ust. 2 pkt. 2, które w praktyce stanowią podstawę wysyłania kart do głosowania w formie pisemnej, dotyczą tylko instrukcji głosowania i zasad uwierzytelniania się w systemie teleinformatycznym.  Ponadto art. 212 ust. 2, nakazuje nadzorcy układu umieszczenie w systemie teleinformatycznym karty do głosowania (która jak mniemam powinna być wysłana za pośrednictwem tego systemu tj. właśnie udostępnionego w ramach KRZ formularza).

Jak już wskazałem wyżej, zgodnie z art. 196a Prawa restrukturyzacyjnego, pisma wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe z wykorzystaniem udostępnianych w tym systemie formularzy. Skoro nie ma w systemie formularzy dedykowanych do oddania głosu, to oznacza, że oddanie głosu jest niemożliwe.

Pytanie więc jaki jest właściwy sposób oddania głosu i dlaczego ten jeden polegający na oddaniu głosu poprzez skan karty do głosowania wraz z pełnomocnictwem, miałby być honorowany. W mojej ocenie tak wysłany głos (w kontekście braku stosownej funkcjonalności systemu KRZ) nie będzie się różnił niczym innym od głosu „papierowego” doręczonego nadzorcy układu tradycyjną przesyłka pocztową wraz ze stosownym pełnomocnictwem procesowym udzielonym profesjonalnemu pełnomocnikowi – a taką kartę z oddanym głosem nadzorca układu wprowadzi następnie do systemu teleinformatycznego. Również ważny powinien być głos w sytuacji, gdy zeskanowaną kartę do głosowania w systemie KRZ umieści profesjonalny pełnomocnik reprezentujący wierzyciela, a swoje pełnomocnictwo dośle w formie papierowej na adres nadzorcy układu tradycyjną pocztą  (następnie to nadzorca wprowadzi takie pełnomocnictwo do systemu teleinformatycznego). Mając na uwadze konieczność interpretacji każdego głosu in favorem suffragi, a przede wszystkim fakt braku stosownej funkcjonalności systemu KRZ, należy zdecydowanie bardziej liberalnie podchodzić do kwestii oceny ważności głosu, niż ma to miejsce obecnie. Praktyka pokazuje bowiem, że wielu doradców restrukturyzacyjnych dyskwalifikuje głos przesłany w formie papierowej, lub też taki który został wprawdzie umieszczony w KRZ przez pełnomocnika, ale już np. pełnomocnictwo dosłano drogą pocztową.  W mojej ocenie, w kontekście dzisiejszej regulacji i braku pełnej funkcjonalności systemu KRZ, tak rygorystyczne podejście utrudnia dojście do porozumienia z wierzycielami i sprzeczne jest z ww. zasadą.

Istotą restrukturyzacji jest uniknięcie upadłości poprzez zawarcie układu z wierzycielami. Jeśli zatem wierzyciele wypowiedzieli się za związaniem ich układem, oddali głos choćby pisemnie to nadzorca układu nie powinien go dyskwalifikować, albowiem oddanie głosu w prawnie ustalony w ustawie sposób jest na obecną chwilę niemożliwe. Przeszkody techniczne systemu, który od blisko dwóch lat nie funkcjonuje tak jak powinien, nie powinny stanowić podstawy do  interpretowania tak oddanego głosu na niekorzyść jego ważności. Wręcz przeciwnie. Będzie to zgodne z celem postępowania, a przede wszystkim zgodne z wolą i intencją wierzycieli.

Szukasz doradcy restrukturyzacyjnego? Szukasz pomocy prawnej i rozważasz postępowanie restrukturyzacyjne? Restrukturyzacja to realna droga do zachowania majątku firmy i wyjścia z finansowych tarapatów. Kancelaria restrukturyzacyjna Katowice.